“Iedereen lijkt wel een narcist te zijn." Ik hoor het vaak als ik het onderwerp aansnijd. Narcisme is de afgelopen jaren een veelbesproken onderwerp geworden. Overal waar je kijkt – van sociale media tot praatprogramma's – duikt het woord op als een verklaring voor allerlei vormen van onaangenaam gedrag. We zijn de nuance dus zeker kwijt en narcisme is een container begrip geworden. En dat is jammer, of misschien wel zorgwekkend. Waarom wordt het woord steeds vaker wordt misbruikt? En wat zijn de gevolgen voor diegenen die er in alle hevigheid mee geconfronteerd worden?
Wat is Narcisme?
Narcisme is oorspronkelijk een psychologische term die verwijst naar een persoonlijkheidsstoornis, officieel bekend als de Narcistische Persoonlijkheidsstoornis (NPS). Deze stoornis wordt gekenmerkt door een diepgeworteld patroon van grootheidswaanzin, een gebrek aan empathie, een overdreven behoefte aan bewondering en een kwetsbare zelfwaardering die afhankelijk is van externe bevestiging. Mensen met NPS hebben vaak moeite om gezonde relaties te onderhouden, omdat hun eigen behoeften en verlangens altijd voorop staan.
Dit is een ernstige psychische aandoening die enkel officieel gediagnosticeerd kan worden door een gekwalificeerde professional. Het is niet simpelweg een synoniem voor "een persoon met een groot ego". Hiervoor bestaat een ander woord: egoïst.
Het Modewoord Narcisme
In de afgelopen jaren is de term "narcisme" helaas veralgemeend en geëvolueerd tot een soort modewoord. We horen het overal: in de media, op sociale platforms, in persoonlijke relaties en zelfs in het dagelijks gesprek. Het lijkt alsof elke keer dat iemand zich egoïstisch gedraagt of een beetje te veel zelfvertrouwen uitstraalt, hij of zij wordt bestempeld als een "narcist". Dit wijdverbreide gebruik van de term heeft een problematische trend gecreëerd waarin de complexiteit van de stoornis wordt genegeerd en het woord wordt gereduceerd tot een makkelijke belediging.
Maar waarom gebeurt dit?
In een cultuur waarin individualisme en persoonlijk succes centraal staan, kan gedrag dat zich richt op zelfpromotie en zelfwaardering als narcistisch worden gezien. Onze moderne samenleving, gedreven door sociale media, versterkt deze kenmerken, waardoor meer mensen worden bestempeld als narcistisch, zelfs als ze dat niet zijn in de klinische zin van het woord. Media en content creators maken ook vaak gebruik van psychologische termen om de aandacht te trekken. Het woord "narcist" draagt een zekere sensatie met zich mee; het impliceert gevaar, manipulatie en toxisch gedrag. Deze woorden zorgen voor clicks en views, maar verdraaien vaak de ware betekenis van de term. Als narcisme coach, die ook actief is op sociale media, voel ik steeds een onzekerheid of het wel oké is om korte quotes te posten. Werk ik mee aan de afvlakking van het woord? Binnen het kader van sociale media is er weinig ruimte voor nuance. En toch gebruik ik mijn digitale stem om narcisme bespreekbaar te maken. Niet om clicks en views, maar als inspiratie- en infobron voor iedereen die schade ondervindt van een relatie met een persoon die narcistische kenmerken tot NPS heeft. Bewustwording is een eerste stap naar ontsnapping. Maar laat ons met zijn allen de term "narcisme" niet als een snelle verklaring gebruiken voor complexe problemen in relaties of werkdynamieken, waardoor het een aantrekkelijk etiket wordt.
Door de term zo vaak en onnauwkeurig te gebruiken, verliest het woord "narcisme" zijn betekenis en kracht. Het wordt een containerbegrip zonder diepgang, dat ons belemmert om daadwerkelijk te begrijpen wat narcistische persoonlijkheidsstoornis inhoudt en wat de schadelijke impact is als je ermee in aanraking komt. Voor deze mensen schrijf ik deze post. Niet iedere toxische persoon is een narcist, maar iedere narcist is met zekerheid toxisch. Het is dan ook belangrijk dat slachtoffers erkend en geloofd worden. Als narcisme coach richt ik me graag tot mijn coachees: ik hoor jullie, ik begrijp jullie en ik kom op voor jullie.
Conclusie
Het woord "narcisme" verdient meer respect dan het nu vaak krijgt. Door bewuster en zorgvuldiger om te gaan met het gebruik van de term, kunnen we bijdragen aan een dieper begrip van de stoornis en voorkomen dat het woord zijn betekenis verliest. Laten we streven naar meer nuance in ons taalgebruik en aandachtiger omgaan met psychologische termen. Zo dragen we bij aan een gezondere, meer begripvolle samenleving.
Door de echte betekenis van narcisme te begrijpen, kunnen we het woord uit de schaduw van misbruik halen en het een plek geven in een open, eerlijk en genuanceerd gesprek over mentale gezondheid.
Gina
Lees meer in het boek Narcisme en toxische relaties (ont)snappen.
Comentarios